تقريبن در كل طي دهه 1970، نيروي هوايي شاهنشاهي ايران درگير دريافت هواپيماهاي جنگي و تمريني جديد و آموزش تعداد بسيار زيادي خدمه مورد نياز آنها بود. بنابراين ساختمان‌بندي اين نيرو به طور مرتب دگرگون مي‌شد. تنها گسست روابط با ايالات متحده بود كه باعث شد ساختار اين نيرو از سال 1980 تاكنون درجا بزند و ثابت بماند. در دهه 1970، يگانهاي فانتوم در نيروي هوايي ايران، به شكل زير پيكربند و تجهيز مي‌شدند:
کابین نخستین فانتوم F-4D در ایالات متحده و پیش از تحویل، به افسران ایرانی آموزش و نشان داده میشود (1347)
هنگ تاكتيكي شكاري 11 ام كه در پايگاه يكم مهرآباد مستقر بود و در آن اسكاران 11 ام به عنوان يك مدرسه آموزش فنون هوايي به كار گرفته مي‌شد و اسكادران 12 ام كه داراي هواپيماهاي F-4E و RF-4E بود و در آخرين پيكربندي، قرار بود با نخستين اسكادران پيش‌اخطار هوايي ايران همكاري داشته باشد. در بهار سال 1981، جنگنده‌هاي F-4E پايگاه يكم، به طور موقت و براي چند ماه در پايگاه چهارم شكاري وحدتي دزفول استقرار يافتند تا بتوانند در دو عمليات بزرگ نيروي زميني ارتش ايران بر ضد ارتش عراق، بدون نياز به حمل تانكهاي سوخت خارجي و با بيشترين مقدار جنگ‌افزار بارگذاري شده شركت جويند.
در عكس، چهار فروند جنگندهء F-4D نيروي هوايي شاهنشاهي ايران به هنگام حضور در يك رژه هوايي در تهران در سال 1969 ديده مي‌شوند. جنگندهء F-4D نخستين گونه از جنگندهء افسانه‌اي فانتوم بود كه در اختيار ايران قرار گرفت و همچنين نخستين جنگندهء ايراني بود كه بدون درنگ وارد ماموريت جنگي شد كه در جريان آن در دهه 1970 سعي مي‌شد جنگنده‌هاي MiG-25R شوروي كه بر فراز خاك ايران عمليات شناسايي - جاسوسي انجام مي‌دادند رهگيري شوند. به دنبال آن، فانتومهاي ايراني در جنگ ظفار بر عليه شورشيان عمان و یمن جنوبی وارد گود شدند. دو يگان نيروي هوايي شاهنشاهي كه از جنگنده‌هاي F-4D در طي دهه 1970 بهره مي‌گرفتند، اسكادرانهاي 306 و 308 ام مستقر در پايگاه هوايي مهرآباد تهران بودند. در سال 1975 اين جنگنده‌هاي در اختيار اسكادران 71 و 72 ام قرار گرفتند و به پايگاه هفتم در شيراز منتقل گرديدند. در بيشتر سالهاي دههء 1970، اين دو اسكادران به جز در مواردي كه به طور موقت در جنگ عمان شركت داشتند، به شدت درگير بودند. اين جنگنده‌ها همچنين جهت افزايش تجربهء پروازي پرسنل جديد نيز به كار گرفته مي‌شدند. در دهه 1970 نيروي هوايي شاهنشاهي با تلاش بسيار در حال گسترش توانمندي ناوگان خود كه شامل جنگنده‌هاي قديمي F-5A/B و F-86 Sabre بود تا در سالهاي بعد بتواند با كمك پرسنل جديد، تكنولوژي برتر و پيشرفتهء شكاري‌هاي اف-4 ، اف-14 و اف-16 را بكار گيرد.
یکی از آخرین ماموریتهای پشتیبانی نزدیک هوایی (CAS) در مهر ماه 1359 توسط دو فروند جنگنده بمبافکن F-4D در منطقهء جفیر در نزدیکی اهواز از اسکادران 71 ام انجام میگیرد. در این منطقه، یک واحد بزرگ زرهی از ارتش عراق با دستهجات پراکنده از لشگر زرهی خوزستان درگیر بودند و میرفت تا اهواز محاصره و اشغال شود. دو فروند جنگنده F-4D ساعت 20:14 از پایگاه سوم شکاری همدان، باید از پدافند سنگین و فشردهء عراقیها در منطقهء جفیر که نزد خلبانان معروف بود، عبور میکردند. با توجه به نزدیکی خطوط درگیری خودی با دشمن، ماهرترین خلبانان انتخاب شده بودند و باید با دقت فراوان، منطقهء مورد نظر را بمباران میکردند.
با نزدیک شدن به اهواز، لیدر برای افزایش ارتفاع، گردش به راست بسیار تندی را انجام داد. وینگ من (شماره 2) نیز به تقلید از رهبر دسته، صعود کرد و سپس با دستور لیدر، همزمان با شیرجهء تند فانتومها، بمبها رها شدند. توپهای پدافند 23 و 57 م م عراقیها بیقفه شلیک میکردند. لیدر پس از شیرجه و اتمام بمباران، گردش سریع خود را برای خروج از تیررس پدافند راداری 57 م م عراقیها آغاز میکند. فانتوم شماره 2 برای شناسایی کامل هدف که عبارت بود از دستهای بزرگی از تانکهای محافظت شدت توسط پدافند متمرکز و فشردهء عراقیها، گردش تند 360 درجهای همراه با یک صعود سریع را انجام داد و بلافاصله همانند لیدر بمبهای خود را بر روی تانکها رها نمود. دود و آتش حاصل از بمبهای لیدر، دید را برای شماره 2 کاهش داده بود اما وی هنوز هدف را در دید داشت. شماره 2 پس از رهاسازی بمبها، با تجربهای که از بکارگیری مسلسل 23 م م هواپیمایش در جنگ ظفار داشت، آتش مسلسل را به سمت تانکها و ادوات زرهی عراقیها گرفت. سپس با گردش به راستی تند، صعود خود را جهت بازگشت به پایگاه آغاز نمود. کمتر از 5 ثانیه پس از گردش، فانتوم شماره 2 از کنترل خارج شد و دماغهاش به سمت چپ متمایل گردید. این جنگنده از ناحیه زیر دم و بال چپ، هدف توپهای پدافند 57 م م عراقیها قرار گرفته بود. موتور غولپیکر J-79 سمت چپ در آتش میسوخت و دود سیاه و غلیظی از فانتوم خارج میشد. هنگام اصابت، گردش به راست سریع فانتوم هنوز کامل نشده بود و بدین جهت خلبان فانتوم هر دو موتور را در حالت AB یا پسسوز قرار داد. پس از خروج از تیررس پدافند، خلبان، موتور سمت چپ را خاموش میکند و توان موتور سمت راست را بر روی 85 درصد قرار میدهد. اما به زودی معلوم میشود که به جز موتور، پارگی لولههای سیستم هیدرولیک، فشار هیدرولیک را بسیار کاهش داده است. مشکل هیدرولیک باعث شده پرواز جنگنده به سمت چپ متمایل شود در نتیجه خلبان تلاش زیادی میکرد تا جنگنده به پرواز خود بتواند ادامه دهد. لیدر بلافاصله خود را در قسمت پایین و پشت شماره 2 قرار میدهد تا میزان خسارات وارده را با رادیو به شماره 2 اطلاع دهد. دم، بال چپ، درب ارابهء فرود سمت راست و تمام ناحیهء زیرین جنگنده دچار خسارات فراوان شده بود؛ ضمن اینکه از بال چپ، سوخت به گونهای نشت میکرد که هر لحظه امکان داشت هواپیما به طور کامل در آسمان در آتش بسوزد. لیدر به شماره 2 پیشنهاد میدهد در هر باند فرود اضطراری که مناسب باشد فرود بیاید اما خلبان شماره 2 اصرار داشت که در نزدیکترین پایگاه هوایی فرود آید. نشت و کاهش شدید سوخت مهمترین نگرانی خلبان فانتوم شماره 2 بود. فانتوم شماره 2 ناچار است در باند فرود پایگاه چهارم (وحدتی) فرود آید.
حین نزدیکی به باند، خلبان متوجه میشود ارابه فرود اصلی هنوز به طور کامل باز نشده است. بلافاصله با تماس چرخهای فانتوم با باند، تایر ارابه فرود سمت چپ میترکد و ارابه فرود سمت که توسط پدافند عراق آسیب دیده بود، با اندکی فشار سطح باند، به درون محفظهء خود جمع میگردد. فانتوم زخمی اکنون به سمت راست کشیده میشود و از باند خارج میگردد. توپ 23 م م SUU-23A که در جایگاه میانی بدنه نصب شده بود، به دلیل از دست رفتن ارابههای فرود، از جایش کنده میشود.
خلبان سعی میکند با استفاده از چرخ جلو، فرود جنگنده را بر مسیر مستقیم نگه دارد اما تلاش وی بیفایده است. سرانجام فانتوم که تا حدود زیادی از سرعتش کاسته شده است، در چمن بین دو باند پایگاه وحدتی متوقف میشود. پس از توقف، چرخهای ارابه فرود آتش میگیرند که توسط یگان آتشنشانی پایگاه خاموش میشوند. تکنیسینهای فنی، موتورها و دیگر قطعات سنگین فانتوم را از آن پیاده میکنند و فانتوم به وسیلهء یک فروند هلیکوپتر شینوک CH-47C به پایگاه همدان حمل میشود و در پایگاه همدان پس از چندین ماه تعمیر و تعویض قطعات، دوباره به خدمت باز میگردد.
ادامه دارد.
۱ نظر:
با عرض درود و آرزوی سلامتی برای شما ، مطالبتان بینظیر و کاملن بی نقص میباشد ، و بی صبرانه منتظر باقی آن میباشم ...
ارسال یک نظر