شکار فاکس بت (2)

.
قسمت نخست این نوشتار را در اینجا بخوانید.

.
به دنبال تصمیم کنگره ایالات متحده در 31 جولای 1960 برای تخصیص بودجه جهت طراحی و ساخت بمب افکن سنگین، دوربرد، بلندپرواز و سه برابر سرعت صوت XB-70 Valkyrie، دولت شوروی ساخت یک شکاری رهگیر با توانایی پرواز در ارتفاع 70 تا 90 هزار فوت و سرعت 3 ماخ را در دستور کار خود قرار داد.
.

.

بدین ترتیب بود که جنگنده رویایی میگ-25 در پاسخ به تهدیدات آینده پا به عرصه وجود نهاد. جنگنده ای که پیش نمونه نخستین آن به نام Ye-266 در آپریل 1965 به راحتی قادر شد در اولین پروازش، به ارتفاع 80 هزار فوتی دست یافته و با سرعت سرسام آور 3.2 ماخ پرواز کند. تولید انبوه نخستین سری این جنگنده به نام Foxbat-A در سال 1969 آغاز شد و این هواپیما سرانجام در سال 1973 به طور رسمي وارد خدمت گردید.
.

.
خیلی زود برای شرکت میگ آشکار شد که فاکس بت 40 تنی، یک قالب بسیار مناسب برای هواپیمای شناسایی است و بنابراین گونه شناسایی – عکسبرداری بر اساس نوع دوسرنشینه جنگنده میگ-25 طراحی گردید و بین سالهای 1969 تا 1977، شمار 200 فروند از گونه شناسایی فاکس بت ساخته شد. گونه MiG-25RB، هواپیمای دومنظوره شناسایی – بمب افکن بود که قادر بود مهمات خود را از ارتفاع بسیار بالا و در سرعت مافوق صوت رهاسازد. بر اساس همین گونه بود که میگهای شناسایی MiG-25RBS، MiG-25RBSh و MiG-25RBV گسترش یافته و ساخته شدند. این دسته از میگهای شناسایی با نام Foxbat-B یاد می‏شوند که همگی مجهز به دوربین عکسبرداری SLAR هستند: یک دوربین عمودی و چهار دوربین اریب.
.

.
نخستین گونه از فاکس بت که برای شناسایی سایتهای رادار ساخته شده بود، MiG-25RBK نام داشت و همراه با گونه ELINT فاكس بت (شنود و جمع آوری داده های الکترونیک) یعنی MiG-25RBF ساخته شد که از این دسته با نام Foxbat-D یاد می‏شود.
.

.

در نخستین حضور خارجی، چهار فروند Foxbat-B همراه با خلبانان و تکنیسین های شوروی، به یگانهای کشورهای دوست: الجزایر و ویتنام پیوستند. اولین صادرات میگ-25 در سال 1982 امکان پذیر شد و هشت فروند Foxbat-B به هند فروخته شدند. آن طور که گزارش شد، میگهای هندی به وسیله اسکادران ویژه 106 ام مستقر در پایگاه هوایی «اوتار پرادش» جهت شناسایی و عکسبرداری اهدافی در پاکستان بکار گرفته شدند. همچنین در دهه 1980، میگهای شناسایی Foxbat-B به طور گسترده به عراق، سوریه و لیبی نیز واگذار گشتند.
.

.

فاکس بت بر فراز صحرای سینا
در مارچ 1971، قطعات جداگانه چهار میگ-25 توسط هواپیمای باربری آنتونف An-22 Cock در مصر پیاده شدند. همراه با این هواپیماها، خلبانان و تکنیسین های شوروی نیز آمده بودند. نخستین هواپیما به تاریخ 26 مارچ 1971 اسمبل گردید و از فرودگاهی در غرب قاهره به پرواز درآمد. در این پرواز آزمایشی که جریان آن دقیقن توسط سرویسهای امنیتی اسرائیل و ایالات متحده نظارت می شد، هواپیما به سرعت 3.2 ماخ در ارتفاع 63 هزار فوتی دست پیدا کرد. در دومین پرواز آزمایشی، هواپیما به ارتفاع 73 هزار فوت رسید و توانمندیهای بالای خود را در برابر جنگنده اسرائیلی اف-4 فانتوم به نمایش گذارد. در ابتدا گمان می رفت که فاکس بت ها هواپیماهای رهگیر هستند؛ زیرا در آن زمان، کسی از وجود Foxbat-B (فاکس بت شناسایی – جاسوسی) خبری نداشت.
.

.
به تاریخ 10 اکتبر 1971، دو فاکس بت، پروازی را در ارتفاع بسیار بالا و در قسمت پایین دریای مدیترانه صورت دادند و با سرعت 2.5 ماخ تا 17 مایلی سواحل اسرائیل پرواز کردند. در این هنگام، دو جنگنده اسرائیلی F-4E کوشش کردند فاکس بت ها را رهگیری کنند که ناکام ماندند. در 6 نوامبر 1971، یک فاکس بت با پرواز مستقیم به عمق صحرای سینا، باعث دستپاچگی نیروی هوایی اسرائیل گردید. این فاکس بت با سرعت 2.5 ماخ در ارتفاع 75 هزار فوت، اقدام به عکسبرداری از مواضع پدافندی ارتش اسرائیل در منطقه Mitla Pass نمود. اما این بار نیروی هوایی اسرائیل، انتظار ورود فاکس بت ها را داشت و دو جنگنده سبک شده F-4E با موشکهای اسپارو AIM-7E را برای پذیرایی از خفاشها آماده نگه داشته بود. میگ-25 در ارتفاع 76 هزار فوت و رو در رو توسط دو فانتوم اسرائیلی که با زاویه حمله بالا در ارتفاع 44 هزار فوت قرار داشتند، مورد حمله قرار گرفت. اما حملهء فانتومها سرانجامی نداشت، زیرا فیوزهای مجاورتی موشکهای AIM-7E از عهدۀ سرنگونی فاکس بت ای که با سرعت 3 ماخ به آنها نزدیک می شد را نداشتند و بدین جهت به هنگام ترکیدن، فاکس بت از محدودهء تاثیرگذاری آنها خارج شده بود. با این وجود، این درگیری هوایی در خلبان فاکس بت احساس ناخوشایندی را ایجاد می‏کرد، زیرا موشکی را که به سمتش می آمد، می دید.

دومین پرواز عبوری در 10 مارچ 1972 انجام گرفت. این بار نیز دو فاکس بت با سرعت 2.5 ماخ و در ارتفاع 75 هزار فوت از فراز صحرای سینا گذر کردند و از پایگاههای هوایی اسرائیل به نام Refidim در نزدیکی «بیرقفقفا» (Bir Gafgafa) عکسبرداری نمودند. آخرین پرواز گذری از فراز صحرای سینا در 16 می 1972 صورت گرفت. در این پرواز، فاکس بت ها به سمت پایین صحرای سینا از «پورت سعید» تا «شرم الشیخ» پرواز کردند و از مواضع گوناگون پدافندی ارتش اسرائیل عکسبرداری نمودند. اما از آنجایی که این هواپیماها توسط تکنیسین های روس آماده پرواز شده و توسط خلبانان روس به پرواز درمی آمدند، سرانجام اعتراضهای پرزیدنت انور سادات مبنی بر اینکه روسها نه خلبانان مصری را برای پرواز با فاکس بت آموزش می دهند و نه حاضرند فاکس بت ها را به مصر بفروشند، فزونی گرفت. در جولای 1972، پرزیدنت سادات یک هفته به دولت شوروی وقت داد که یا هواپیماها را به مصر بفروشد، یا اینکه آنها را از مصر خارج کند. در 16 جولای 1972، فاکس بت ها به روسیه بازگشتند.

شعله های جنگ یام کیپور
اسرائيل هرگز باور نمى‎كرد كشورهايى كه ۶ سال قبل زير ضربات او له شده‏اند، جسارت حملهء مجدد را به خود بدهند اما در ارتش اسرائيل نيز دو نابغه بزرگ نظامى بودند كه از اواخر سپتامبر 1973 مى دانستند توفان بزرگ در راه است. ژنرال موشه دايان طراح حملات جنگ شش روزه 1967 (وزير دفاع دولت گلداماير نخست وزير وقت اسرائيل) و نفر دوم ژنرال زرهى آريل شارون.



گزارشهای اين دو ژنرال ارشد اسرائيلي دربارهء نقل و انتقالات گستردهء مصر در جبهه غرب به جايى نرسيد اما آنها نيز طرحهاى خود را داشتند. ژنرال آريل شارون با علامت‏گذارى صحراى سينا، خود را براى روزى آماده كرد كه صحرا به تصرف مصريها درآيد و موشه دايان نيز نيروى هوايى را كاملن آماده نگه داشت تا هيچ هواپيمايى بر روى زمين غافلگير نشود حال آنكه برنامه مصري‏ها و سوري‏ها چيز ديگرى بود.

در ۲۲ اكتبر 1973، شمار نيروهاى اسرائيل در شمال مصر به ۲۰ هزار سرباز و ۵۰۰ تانك و نفربر زرهى رسيد اين در حالى بود كه عمدهء قواى مصر در صحرا مشغول بودند. در روز ۲۳ اكتبر اسرائيلى‏ها با كنترل كامل محور سوئز – قاهره، به ۱۰۱ كيلومترى پايتخت مصر رسيدند! (در جبهه شمال نیز تا 40 کیلومتری دمشق پیشروی کرده بودند.) مصریها با آتش بس موافقت کردند و شعله های جنگ فروکش نمود. چهار فاکس بت به مصر بازگشتند و دو فروند از آنها، پروازهای شناسایی را بر فراز کانال سوئز آغاز نمودند. عکسهای هوایی آنها تایید کردند که تهدید اصلی برای سپاه سوم ارتش مصر، از ساحل غربی کانال سوئز، جایی که نیروهای ژنرال آریل شارون در آن موضع گرفته اند، می باشد. بدین ترتیب پرزیدنت سادات ناچار شد تا تن به آتش بس دهد.
.

.
در سال 1974، شماری از فاکس بت ها در پایگاه هوایی غرب قاهره دوباره توسط خلبانان و خدمه زمینی شوروی عملیاتی شدند، اما تمرکز کاری آنها بیشتر بر روی فعالیتهای نیروی دریایی ایالات متحده در شرق مدیترانه قرار داشت. پرزیدنت سادات یکبار ادعا کرد که یک فاکس بت توانسته از فراز تل آویو عبور کند، اما چنین چیزی هیچگاه تایید نگردید. انور سادات همچنان از حضور نظامی شوروی در خاک مصر ناراضی بود، ضمن اینکه از نبود اجازه برای بکارگیری فاکس بت ها توسط خلبانان مصری همچنان گله داشت. سرانجام بین 12 تا 13 سپتامبر 1975، فاکس بت ها توسط هواپیماهای باربری An-22 Cock به روسیه بازگردانده شدند؛ روابط شوروی با مصر بسیار تیره گشت و ایالات متحده جای شوروی را در مصر پر نمود. پرزیدنت انور سادات، به جای خونریزی بیشتر، با بستن پیمان دوستی کمپ دیوید، صحرای سینا را بدست آورد.

میگهای Foxbat-B پس از سردی روابط مصر و شوروی، از اواخر سال 1975 در سوریه استقرار یافتند و در ابتدا توسط خلبانان و تكنيسين هاي روس به پرواز درآمدند. به تاریخ 13 فوریه 1981، دو هواپیمای شناسایی RF-4E اسرائیلی برای انجام یک ماموریت شناسایی بر فراز لبنان، به ارتفاع بسیار بالا صعود کردند تا بدین وسیله، فاکس بت های سوری را جهت درگیری هوایی به سمت خود بکشانند. خيلي زود دو شكاري فاكس بت سوري پشت سر آنها اوج گرفتند. فانتومهاي اسرائيلي با وجود سرعت و ارتفاع بالايي كه داشتند، اقدام به رهاسازي فريبنده‌هاي Chaff و پخش پارازيت از غلافهاي الكترونيكي هواپيماهايشان نمودند و رادار ميگها را از كار انداختند. هنگامي خلبانان سوري همچنان تلاش مي‌كردند هواپيماهاي اسرائيلي را شكار كنند، تله اسرائیلی ها كارگر مي‌افتد. دو جنگنده اسرائيلي F-15A كه توسط رادار پرنده E-2C Hawkeye و كنترلر رادار زميني مستقيمن به سمت فاكس بت هاي سوري هدايت مي‌شدند، موشكهاي اسپارو AIM-7F خود را به سمت ميگها شليك مي‌نمايند. يكي از فاكس بت ها در آسمان متلاشي مي‌شود اما ديگري قادر به فرار مي‌گردد. ارتش اسرائيل چندين بار از چنين تله‌اي استفاده مي‌كند و به تاريخ 29 جولاي 1981، فاكس بت سوري ديگري را سرنگون مي‌سازد. در 31 آگوست 1983، يك فاكس بت سوري پس از آنكه هدف موشك بهينه شده HAWK قرار گرفته و آسيب مي‌بيند، توسط يك F-15A شكار مي‌شود.



ادامه دارد.
.